Budując portfolio oraz analizując spółki warto być zaznajomionym ze wskaźnikiem beta. Jest to jeden ze współczynników ryzyka, który pokazuje jak zmienna jest spółka względem indeksu w którym się znajduje. Beta pokazuje jak spółka jest skorelowana z szerokim indeksem.
Jeśli beta wynosi 1 oznacza to, iż spółka posiada taką samą zmienność jak indeks. Mówiąc prostymi słowami, jeśli indeks wzrośnie danego dnia o 3% to jest bardzo prawdopodobne, iż spółka również wzrośnie o około 3%.
Jeśli beta wynosi mniej niż 1, oznacza to, że zmienność spółki jest mniejsza niż zmienność indeksu. W takiej sytuacji w czasie spadków na indeksie, spółka zazwyczaj zniżkuje o mniejszą wartość, jednak podczas ruchu wzrostowego spółka wzrośnie mniej niż indeks.
Jeśli beta wynosi powyżej 1 to znaczy, iż zmienność spółki jest wyższa niż zmienność indeksu. Spadki na spółce mogą być bardziej dotkliwe niż na indeksie, z kolei wzrosty mogą być bardziej wyraźne. Beta może przyjmować również wartości ujemne. Oznacza to, iż korelacja instrumentu finansowego z indeksem jest odwrotna.
Wskaźnik beta uzyskamy poprzez podzielnie kowariancji z wariancją. W liczniku mamy kowariancję stopy zwrotu spółki oraz indeksu, a w mianowniku wariancję stopy zwrotu indeksu za pewien określony okres czasu.
Dla przykładu weźmy wskaźnik beta dla spółki Microsoft (ticker: MSFT). Portal Yahoo Finance pokazuje nam zawsze ile wynosi ten wskaźnik za ostatnie pięć miesięcy. W chwili obecnej to 0.83. Jak ten wskaźnik odczytać ? Sprawa jest bardzo prosta.
Jeśli indeks Nasdaq (w którym znajduje się MSFT) wzrośnie o 15%, to oczekiwany wzrost na MSFT wynosi 12,45% (15 x 0,83 = 12,45%). Jeśli z kolei indeks spadnie o 15%, oczekiwany spadek MSFT to również 12,45%. MSFT jest spółką ze stosunkowo niskim Beta. Oznacza to, iż jest to spółka mniej zmienna (bardzo często, ale nie zawsze - także mniej ryzykowna).
Dlaczego warto wiedzieć ile wynosi beta naszego portfolio ? Beta pozwala nam lepiej ocenić ryzyko naszego portfolio. Każdy inwestor powinien znać swoją skłonność do ryzyka i względem tego dobierać inwestycje do portfolio. Jeśli jesteśmy młodzi i nasze awersja do ryzyka jest niska, możemy skupić się na spółkach ze wskaźnikiem beta powyżej 1. Jeśli nasza skłonność do ryzyka jest niższa (ale wciąż chcemy mieć ekspozycję na rynek akcji) lub zbliżamy się do przejścia na emeryturę, spółki ze wskaźnikiem poniżej 1 mogą być dobrym rozwiązaniem.
Małe spółki zazwyczaj mają wskaźnik beta powyżej 1, ponieważ bardzo uzależnione są od sytuacji rynkowe i ekonomicznej i bardziej nerwowo reagują na jakiekolwiek zmiany. Duże, ustabilizowane spółki zazwyczaj znajdują się gdzieś w okolicach 1 lub nieco poniżej (jak np. MSFT), a z kolei spółki z sektora użyteczności publicznych lub telekomunikacji mają niski wskaźnik beta (często się mówi, że są nudne albo nic się na nich nie dzieje).
Ryzyko na rynkach kapitałowych podzielone jest na systematyczne i niesystematyczne (o tym planuję napisać oddzielny artykuł). Ryzyko systematyczne to takie, którego nie można zdywersyfikować. Przykładem jest rynkowych krach, choćby ten spowodowany COVID-19. W momencie kiedy mamy bardzo silną falę spadkową, wszystkie spółki spadają bez wyjątku. Nawet najbardziej defensywnie zdywersyfikowany portfel akcyjny nie obroni się. Innym przykładem ryzyka systematycznego jest np. istotna zmiana prawa lub podatków. Z kolei ryzyko niesystematyczne można zdywersyfikować. Ryzyko to zazwyczaj jest związane z poszczególnymi spółkami np. strajk pracowników, wyprodukowanie wadliwego produktu. Posiadając szeroko zdywersyfikowany portfel kłopoty jednej czy dwóch spółek będą mniej odczuwalne. Statystycznie, spółki z niskim beta bardzo rzadko mają problemy związane z ryzykiem niesystematycznym. I to jest ogromna zaleta wskaźnika beta.
Warto znać wskaźnik beta naszego portfolio bez względu na to czy inwestujemy w spółki wzrostowe (growth) czy dywidendowe. W przypadku długoterminowego portfolio dywidendowego wskaźnik beta nie ma wielkiego znaczenia, jednak jeśli nie akceptujemy dużych wahań kursów akcji i skupiamy się przede wszystkim na pasywnym dochodzie z dywidendy, wtedy warto rozważyć inwestycje w spółki z beta poniżej 1. W jednym z kolejnych artykułów opiszę także czym jest smart beta.
Jak wszystko, beta również ma swoje wady. Główną wadą jest to, iż oparty jest o dane z przeszłości, które nie koniecznie muszą powtórzyć się w przyszłości. Duże, ustabilizowane spółki bardzo często utrzymują się na stabilnym poziomie beta przez długie okresy, ale to zawsze może się zmienić np. ze względu na pogarszającą się sytuację w spółce, spekulacje dotyczące przejęcia, rosnące zadłużenie i inne wydarzenia.
